Biển, trời, đảo giao hòa hùng vĩ và nên thơ là đề tài bất tận cho thi ca

Cách đây hơn 5 thế kỷ, Nguyễn Trãi đi ngang qua khu vực này và lần đầu tiên ca ngợi vịnh Hạ Long là kỳ quan, khi viết trong bài "Lộ nhập Vân Đồn":[59]

Lộ nhập Vân Đồn san phục sanThiên khôi địa khiết phó kỳ quan(Đường tới Vân Đồn lắm núi sao!Kỳ quan đất dựng giữa trời cao)

Vua Lê Thánh Tông đề trên vách đá Núi Bài Thơ năm 1468:

Cự lẫm uông dương triều bách xuyênLoạn sơn kì bố bích liên thiênTráng tâm sơ cảm hàm tam cổTín thủ dao đề tốn nhị quyềnThần bắc khu cơ sân hổ lữHải Đông phong toại tức lang yênThiên nam vạn cổ sơn hà tạiChính thị tu văn yển vũ niênTrăm dòng sông chảy mênh mông quanh núiQuần đảo rải rác như bàn cờ, biển liền trời sắc xanh biếc...

Năm 1729, chúa Trịnh Cương cũng có những vần thơ ứng tác trước vẻ đẹp của Hạ Long:[17]

Minh bộ vô nhai hối tổng xuyênSơn liên tiêu thủy, thủy man thiênBể lớn mênh mông họp cả con con sông lại,Núi lấp loáng bóng nước, nước lênh láng lưng trời.

Trong số thơ chữ Nho của Hồ Xuân Hương có bài "Độ Hoa Phong" vịnh cảnh Hạ Long:

渡華封片帆無急渡華封硝壁丹崖出水中水勢每隨山面轉山形斜靠水門通魚龍雜處秋烟薄鷗鷺齊飛日照紅玉洞雲房三百六不知誰是水晶宫

Độ Hoa PhongPhiến phàm vô cấp độ Hoa PhongTiêu bích đan nhai xuất thủy trungThủy thế mỗi tùy sơn diện chuyểnSơn hình tà kháo thủy môn thôngNgư long tạp xử thu yên bạcÂu lộ tề phi nhật chiếu hồngNgọc động vân phòng tam bách lụcBất tri thùy thị Thủy Tinh cung

dịch thơ của Hoàng Xuân HãnLá buồm thủng thỉnh vượt Hoa PhongĐá dựng bờ son dựng giữa dòngDáng nước lần theo chân núi chuyểnMình lèn nghiêng để lối duềnh thôngCá rồng lẫn nấp nơi thu nhạtÂu, lộ cùng bay bóng xế hồngBăm sáu phòng mây cùng động ngọcĐâu nào là cái Thủy Tinh cung?

Hình ảnh Hạ Long cũng xuất hiện trong thơ của những nhà thơ hiện đại, như Xuân Diệu:[60]

Đây bản thảo tạo vật còn nặn dở...Đá thuở trước khổng lồ chơi ném thử.

Không chỉ cảnh đẹp của Hạ Long, nguồn tài nguyên phong phú ở đây cũng là đề tài cho thi ca. Huy Cận viết trong bài Đoàn thuyền đánh cá:[61]

Cá nhụ, cá chim cùng cá đé,Cá song lấp lánh đuốc đen hồngCái đuôi em quẫy trăng vàng chóeĐêm thở sao lùa nước Hạ Long?